Năm 1945, sau khi Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945) và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945), đất nước ta với dân số khoảng 20-22 triệu người đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng về kinh tế và xã hộ ở tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, cùng lúc phải đối mặt với ba thứ giặc: giặc đói – giặc dốt và giặc ngoại xâm. Theo đó, uớc tính có khoảng 2 triệu người (chiếm 10%) dân số chết trong trong nạn đói trong giai đoạn 1944-1945. Tỷ lệ mù chữ cũng rất cao khi ước tính khoảng 90% dân số không biết đọc, biết viết.
Trong các giai đoạn sau đó, trong tình trạng chiến tranh từ năm 1945-1954 và từ năm 1955-1975: đất nước vừa phải chuyển đổi nền kinh tế thực dân nửa phong kiến sang kinh tế độc lập, cùng lúc thực hiện hai nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và chi viện cho chiến trường miền Nam.
Sau khi đất nước thống nhất, đất nước tiếp tục đối mặt với vô vàn khó khăn với nền kinh tế tập trung, quan liệu bao cấp và bị cấm vận, chỉ số lạm phát có thời điểm tăng vọt lên 453,5% vào năm 1986. Đứng trước thách thức ấy, năm 1986, Đảng đã lãnh đạo cuộc cách mạng về đổi mới, đổi mới tư duy chuyển từ bao cấp chuyển sang phát triển kinh tế nhiều thành phần, đưa đất nước từng bước hội nhập quốc tế.
Sau gần 40 năm đổi mới, từ một đất nước nông nghiệp lạc hậu, Việt Nam từng bước vươn lên trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình và khẳng định vai trò trong các diễn đàn kinh tế quốc tế. Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế năm 2024 như tăng trưởng kinh tế đạt 7,09%. Quy mô GDP nền kinh tế là 476,3 tỷ USD, đứng thứ 33 trên thế giới. Tổng kim ngạch xuất khẩu là 786,3 tỷ USD. Tổng vốn đăng ký đầu tư FDI là 38,23 tỷ USD và thu nhập bình quân đầu người: 4.700 USD là một minh chứng rõ nét.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết: "Sau 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới và phát triển, chúng ta đã thấy được nhiều thành tựu đáng tự hào và từ đó, chúng ta thấy được ý chí, sự quyết tâm của dân tộc để đứng lên sau chiến tranh".
Trong 40 năm đổi mới, Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu ngoại giao to lớn, đánh dấu sự chuyển mình từ một nước bị bao vây, cấm vận trở thành một quốc gia có vị thế và uy tín ngày càng cao trên trường quốc tế khi thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia trên thế giới, có quan hệ Đối tác chiến lược và Đối tác toàn diện với 30 nước, trong đó có tất cả các thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.
Nhìn lại hành trình lịch sử 80 năm của đất nước, điều gì đã giúp chúng ta từ một đất nước nghèo nàn lạc hậu trở thành một nền kinh tế được đánh giá là điểm sáng của thế giới?
Ông Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền cho biết: "Việt Nam từng chỉ là một nước thuộc địa không có tên trên bản đồ thế giới, nay chúng ta đã cho cái tên Việt Nam được biết đến rộng rãi hơn. 80 năm qua, chúng ta đã trở thành biểu tượng cho việc đóng góp vào xu hướng phát triển chung về hòa bình, phát triển cho thế giới và khu vực".
Không chỉ đạt được những thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, y tế - giáo dục, khoa học công nghệ, Việt Nam còn khẳng định "sức mạnh mềm" với thế giới thông qua việc lan tỏa giá trị văn hóa từ di sản ngàn năm cho đến những sáng tạo đương đại.
GS.TSKH Vũ Minh Giang - Chủ tịch Hội đồng Khoa học - Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay: “Sự mềm dẻo là thần thái của văn hóa Việt Nam. Sức mạnh văn hóa chính là 'tấm giấy thông hành' đưa chúng ta ra thế giới với những giá trị mang tính xác lập và tạo dựng hình ảnh bản sắc Việt Nam đối với quốc tế”.
Sau 80 năm, đất nước lại bắt tay vào việc thực hiện cuộc cách mạng lớn được ví như công cuộc đổi mới lần thứ hai, đó là sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Mục đích là tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, huy động nguồn lực, xây dựng bộ máy hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả để hướng đến mục tiêu đến năm 2045 khi tròn 100 năm, đất nước sẽ thịnh vượng, hùng cường, trở thành nước có thu nhập cao.